Öz
İslâm öncesi Türk devletlerinde Kut geleneğine göre Kağan, Osmanlı’da ise sultan kutsal olanın temsilidir. Bu durum her iki toplumda da meşruiyetin kaynağının ilahî olduğunu gösterir. Dolayısıyla İslâm öncesi Türk devletlerinin sahip olduğu halk ile
iktidar arasında önemli bir meşruiyet kaynağı olarak ilahî gelenek inancının, bir siyasal davranış kültürü olarak kendisinden sonraki Türk devletlerine intikal ettiği söylenebilir. Ancak bir toplumdan diğerine aktarılan siyasal kültüre ve meşruiyete kaynaklık eden araçlar farklılaşabilmektedir. Bu durum siyasal kültürün özde olmazsa bile şeklen önemli değişiklikleri beraberinde getirir. İşte bu çalışma tarihsel sosyoloji yöntemine uygun olarak; İslâm öncesi Türk devletlerinde siyasal kültür ve meşruiyet kaynağı açısından Kut geleneğinin ilk dönem Osmanlı’ya ne ölçüde intibak ettiğini, Osmanlı klasik döneminde İslâm’ın politik bir argüman olarak yönetici seçkinlerin meşruiyet oluşturma çabalarına ne şekilde hizmet ettiğini, ayrıca İslâm’ın devlet ve halk nezdinde algısını bu meşruiyet ilişkisi bağlamında incelemeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler: Meşruiyet, Kut, Gaza/Cihad, Medrese, Veli Kültü.

Legitimacy of Religion Between Government and People in the Classical Ottoman Period

Abstract
According to the Kut tradition in pre-Islamic Turkish states Kağan and in the Ottoman Empire the Sultan are the representatives of the divine. This shows that the divine is the source of legitimacy in both communities. Therefore, it can be said the belief in the divine tradition as an important source of legitimacy between the people and the power owned by the pre-Islamic Turkish states, was transferred to the other Turkish states as a culture of political behavior. However, the tools that are transferred from one society to another and which are the source of political culture and legitimacy differ from each other. This situation brings important changes for political culture, even if it is not essential. This study aims to examine to hat extent the tradition of Kut, in terms of political culture and legitimacy in pre-Islamic Turkish states, was adapted to the Ottoman in the first period and to examine how Islam served as a political argument for the ruling elite’s legitimacy efforts in the Ottoman classical era, as well as the perception of Islam in the context of the state and the people in accordance with the method of historical sociology.

Keywords: Legitimacy, Kut, Holly War/Jihad, Madrassah, Sainthood.