Yazar: Dr. Öğretim üyesi | Bitlis Eren Üniversitesi
Liberal Düşünce Dergisi, Yıl: 27, Sayı:107, Yaz 2022, ss. 1-18.
Öz
Bu çalışmada, John Stuart Mill’in (1806-1873) faydacılık teorisi bağlamında, bireyi iyi kabul edilen bir eyleme teşvik edebilecek veya kötü kabul edilen bir eylemden caydırabilecek ahlaki yaptırım araçlarının neler olduğu araştırılmıştır. Mill ahlaki yaptırımları, dışsal ve içsel yaptırımlar olarak iki ana gruba ayırır; ona göre bu iki grup içerisinde yer alan toplum, Tanrı, vicdan ve dahası mümkün olan diğer tüm yaptırım unsurları faydacı ahlak teorisinde etkili bir biçimde kullanılabilir. Bununla birlikte Mill’e göre bu yaptırım türleri arasında vicdani yaptırım daha büyük bir öneme sahiptir; zira diğer tüm yaptırım türlerinin kaynağı, bir biçimde, bireyin dışındayken vicdani yaptırım, bir çeşit içsel kontrol mekanizmasıdır, dolayısıyla duyarlı bir
vicdan, dışsal yaptırımların ötesinde bir güçtür. En nihayetinde Mill’e göre faydacı ahlak teorisinde her tür dışsal yaptırım kullanılabilir; ancak bu husustaki esas ve nihai çözüm, bireyin vicdan eğitiminden geçer.
Anahtar Kelimeler: John Stuart Mill, Faydacılık, Ahlak, Yaptırım, Ahlaki Yaptırım.
The Problem of “Moral Sanction” in John Stuart Mill’s Theory of Utilitarianism
Abstract
The aim of this study is to analyse what moral sanction tools are in John Stuart Mill’s (1806-1873) theory of utilitarianism that can encourage an individual to take an action that is considered good or deter an action that is considered bad. According to Mill, moral sanctions are divided into two main groups as external and internal sanctions, and for the society in these two groups, God, conscience, and all other possible sanctions can be used effectively in utilitarian moral theory. However, according to Mill, conscientious sanction has a greater significance among these types of sanctions; since the source of all other forms of sanction is, in some way, external to the individual, whereas conscientious sanction is a kind of internal control mechanism, so a sensitive conscience is a force beyond external sanctions. In conclusion, according to Mill, all kinds of external sanctions can be used in utilitarian moral theory; however, the main and final solution in this matter is through the conscience education of the individual.
Keywords: John Stuart Mill, Utilitarianism, Morality, Sanction, Moral Sanction.
Diğer Linkler
