Yazar: Dr. Bağımsız Araştırmacı
Liberal Düşünce Dergisi, Yıl: 28, Sayı:110, Bahar 2023, ss.65-96.
Öz
Bu çalışmanın temel amacı, pozitivist düşünce ile Kemalist modernleşme arasındaki ilişkinin tespit edilmesidir. Pozitivist düşüncenin Türk toplumundaki ilk etkileri, Osmanlı Devleti’nin son dönem entelektüel ortamında şekillenen İttihat ve Terakki iktidarında görülmeye başlanmıştır. Düşünsel bir miras olarak Cumhuriyet Türkiye’sine de tevarüs eden pozitivist düşünce, sahip olduğu çeşitli özellikleriyle Kemalist modernleşme üzerinde önemli izler bırakmıştır. Çalışmada, pozitivizmin daha ziyade “bilimci” dünya görüşü üzerinde durularak, bunun Kemalist modernleşme üzerindeki etkileri tartışılacaktır. Pozitivizm, diğer bilgi kaynaklarını kesin bir şekilde reddederek, bilimsel düşünceye tanıdığı mutlak imtiyazdan ötürü “bilimci” bir dünya görüşüne kapı aralamıştır. Pozitivizmin bu bilimci karakteri, Kemalist modernleşmenin hayata geçirmek istediği programın yürütülmesinde önemli bir rol oynamıştır.
Anahtar Kelimeler: Kemalizm, Kemalist Modernleşme, Pozitivist Düşünce, Bilimcilik.
The Effects of Positivist Thought on Kemalist Modernization
Abstract
This study mainly aims to determine the relationship between positivist thought and Kemalist modernization. Positivist thought began to influence Turkish society when the Party of Union and Progress was in power during the intellectual environment of the Ottoman Empire’s late periods. Positivist thought, which was also inherited intellectually by the Republic of Turkey, left a significant mark on Kemalist modernization with its various features. The “scientisist” worldview will be emphasized in the study rather than positivism, and its effects on Kemalist modernization will be discussed. Since positivism completely rejected other sources of information, it paved the way for a worldview of “scientism” to emerge as a result of the absolute privileges granted to scientific thoughts. This scientisist character of positivism played a critical role in carrying out the program that Kemalist modernization sought to implement.
Keywords: Kemalism, Kemalist Modernization, Positivist Thought, Scientism.
Diğer Linkler
