Bu çalışmada 21. Yüzyılda, modern uluslararası sistemin kendini her alanında görünür kılan aktörü Çin Halk Cumhuriyeti’nin (buradan sonra Çin veya ÇHC olarak ifade edilecektir) Ortadoğu coğrafyasına yönelik politikaları analiz edilecektir. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde literatürde sıklıkla yükselen güç olarak tanımlanan Çin’in yükselişi tartışılacak; literatürdeki bahse konu yükselişe dair yapılan tanımlama ve anlamlandırma girişimleri ele alınacaktır. İkinci bölümde Çin’in yükselişi olarak ifade edilen süreçle birlikte küresel düzeyde nasıl bir dış politika gündemi oluşturduğu ve izlediği incelenerek Ortadoğu coğrafyasına ayrı bir önem verip vermediği anlaşılmaya çalışılacaktır. Üçüncü bölümde ise Çin’in Ortadoğu politikasını şekillendirirken nasıl bir yol izlediği, hangi noktaları referans alarak politika ürettiği ve nasıl mekanizmalar aracılığıyla bu politikaları hayata geçirme çabasında olduğu anlaşılmaya çalışılacaktır. Sonuç kısmında, Çin’in Ortadoğu’ya yaklaşımında yakaladığı fırsatlar ve karşılaştığı/karşılaşabileceği riskler ortaya konmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Çin, Ortadoğu, Dış Politika, Yükselen Güç, Enerji, İşbirliği.
Middle Eastern Policy of China: Continuity and Change
Abstract
In this study, it is aimed to investigate the policies of People’s Republic of China towards Middle Eastern geography, which made itself visible in almost all areas of modern international system. This paper consists of three parts. In the first part, China’s rise that is being described as a “rising power” in the literature frequently will be discussed and the initiatives for definition and explanation for this “rise” will be touched upon. In the second part, it will be focused on how a foreign policy agenda China is creating and how it follows its agenda at the global level. In this regard, it will be tried to understand whether China is putting a special emphasis on Middle Eastern geography. In the third part, it will be figured out what kind of a pattern China is following regarding its Middle Eastern policy, based on which points China is producing its policies and through which mechanisms China is working to implement its prospective agenda. In the conclusion part, it will be aimed to present the opportunities that China has grasped considering its Middle Eastern policy and challenges that China has faced within this geography.
Keywords: China, Middle East, Foreign Policy, Rising Power, Energy, Cooperation.